Ve insanlar,
ah, benim insanlarım,
yalanla besliyorlar sizi,
halbuki açsınız, etle, ekmekle beslenmeğe muhtaçsınız.
Nazım HikmetHerman ve Chomsky’nin ünlü eseri ve dünyada kitle iletişimine şekil veren ünlü kavram rızanın imalatıdır. Yani kitlelerin herhangi bir konu karşısında rızasının oluşması ve kabullerinin gerçekleşmesidir. Bu süreç hangi mecralardan geçerek oluşur ya da nasıl bir serüveni vardır dünyadaki birçok kitlesel ve tekil olay üzerinden irdelenir. En akıl almaz olaylara bile gerekçeler üretilir ve kitle manüpile edilir. Bu yönlendirmenin ve ‘üretim’ sürecinin en önemli aracı propagandadır. Israrla ve yeni argümanlarla desteklenen bu süreç medyanın bilgi edinme ve fikri tekamül sürecine katkısının ne kadar büyük olduğunu göstermektedir.Görünen gerçek olsaydı bilime gerek kalmazdı. Büyük düşünür Marks’ın bilime ve gerçeklik yanılgısına atıfla söylediği bu söz, imal edilen rızanın da bir gizil arka plana sahip olabileceğinin bir kanıtıdır. En nihayetinde her ‘gerçek’ bir başka gerçekliği yadsıyarak kendi varlığını oluşturmaktadır. Dolayısıyla bütün gerçeklik zemininin bir çıkarlar kavgası olduğunu da görmek gerekir. Medya (egemen) genellikle bir elit kesimin menfaatlerinin geniş yığınların menfaati gibi pazarlamaya çalışmakta ve bunu da bazen bağlamdan kopararak bazen de düpedüz yalan söyleyerek gerçekleştirir.Gerçek ayakkabısını giyene kadar yalan dünyayı dolanır. Bu da bir atasözü ve belki de en ilkel medya olan fısıltı gazetesinin ne kadar etkin bir mekanizma olduğunun tecrübeler sonucu dışavurumu. Kitlelerin yönlendirilmesi ve genellikle tepkilerinin ölçülmesi açısından yönetenlerin söyledikleri kadar onların yayılma ve kabullenilme hızı da önemlidir. O yüzden ilk çağlardan bugüne ulaklardan twitter’a kadar bu alana egemen olmak yönetenler açısından hep önemli olmuştur. Bugün gelinen noktada kimi ülkeler; içerisinde bizim ülkemizde var, yeni medyaya bazı ‘kurallar’ koymak istiyor. Bu kurallar anonim hale alışılan bu mecralar için bugüne kadar ki diğer alışkanlıkları da köklü olarak değiştireceğe benziyor.Post- Truth denilen, Türkçe’ye gerçeklik ötesi ya da daha açık ifadeyle gerçekliğin çarpıtılmış (yalanlaştırılmış) halinin egemen olduğu bu çağda yeni mecralar doğuyor. Teyit.org adında, sosyal medyada yayılan haberlerin gerçekliğini araştırıp halka detaylı bilgi sunan bir teyit etme sitesi var. Kendi misyonunu tam bu gerçek ötesi çağa karşı direnme ve gerçeği arama olarak adlandırıyor. Neden böylesi bir siteye ihtiyaç (dünya genelinde) duyulacak hale gelindi. Yıllardır ya da belki asırlardır, kendi gerçekliklerini halka dayatan bir yönetme biçiminden veyahut aleyhte yalanları yönetemez hale gelen egemenler yüzünden olmasın.Peki kitlelerin, infial yaratacak olaylar karşısında bile sessiz kalmalarını büyük ölçüde başarıyla yöneten bu süreci, yeri geldiğinde rızanın üretilemediği bir mekanizmaya dönüştürmenin bir yolu var mıdır? Dünya genelinde insanlığın sorunlarını dert edinmiş kimselerin, aydınların, düşünürlerin, sanatçıların ya da moda deyimle fenomenlerin önerileri hangi yöndedir? Chomsky ve Herman ‘anlamak çözmeye yetmez’ diyor ve ekliyor, analiz ve eleştiriye kurucu faaliyetlerin eşlik etmesi gerekir.
