Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, kalın bağırsak kanseri dünyada akciğer ve meme kanserinden sonra en sık saptanan 3. kanser türü olarak öne çıkıyor. VM Medical Park Ankara Hastanesi Onkoloji Uzmanı Dr. Hakan Taban, bu duruma dikkat çekerek, “Erkek ve kadınlarda görülen kanserlere ayrı ayrı bakıldığında, her iki cinsiyette de 3. sıklıkta görülen kanserdir. Kansere bağlı ölümlerin ise akciğer kanserinden sonra en sık 2. nedenidir” dedi.
Dr. Taban, kalın bağırsak kanserinin nedenleri ve tedavisi hakkında bilgi verdi. Kalın bağırsak kanseri için tanımlanmış çevresel ve genetik risk faktörlerini şöyle sıraladı:
- İşlenmiş et ürünlerinin (sosis, salam vb.) tüketimi,
- İşlenmemiş kırmızı et ürünlerinin fazla tüketilmesi,
- Alkol kullanımı, tütün ve tütün ürünleri kullanımı,
- Obezite ve inflamatuar bağırsak hastalıkları.
Yaş ve Genetik Faktörler
Kalın bağırsak kanseri riskinin 40 yaşından sonra arttığını belirten Dr. Taban, “40 yaşın altında KRK (kalın bağırsak kanseri) nadirken, 40-50 yaştan sonra görülme sıklığı artmaya başlamaktadır. Ayrıca, kalın bağırsak kanserlerinin yüzde 5’i genetik geçişlidir. Bunun dışında KRK’de yüzde 10-20 düzeyinde ailesel bir kümelenme görülür. Yani, ailede KRK tanısı olan bir birey olması riski artırmaktadır” diye konuştu.
Bağırsak Alışkanlıklarındaki Değişimler
Bağırsak kanseri belirtilerine de değinen Dr. Taban, “Dışkıda kan görme, dışkılamada zorlanma ve ağrı, ishal veya kabızlık, tuvalet sonrası bağırsağın tam olarak boşalmadığını hissetmek, karın ağrısı, kansızlığın saptanması ve buna bağlı halsizlik sık görülen belirtilerdir. Bunlara ek olarak, ileri evre hastalıkta kilo kaybı ve karında şişlik görülebilir” dedi.
Tarama ve Erken Teşhis
KRK’nin tarama ile erken teşhis edilebilen bir kanser türü olduğunu belirten Dr. Taban, “Tarama programları ile henüz kansere dönüşmemiş poliplerin tespit edilmesi sonucunda kanser riski azaltılabilmekte ve henüz belirti vermemiş kanserlerin saptanması ile de erken tanı ve tedavi mümkün olabilmektedir” açıklamasında bulundu. Standart risk grubunda olan 50-70 yaş aralığındaki erkek ve kadınlara 1-2 yılda bir gaitada gizli kan testi ve 10 yılda bir kolonoskopi önerilmektedir. Yüksek riskli bireylerde ise daha erken yaşta ve daha sık tarama yapılması gerektiği vurgulandı.
Tedavi Yöntemleri
Kolorektal kanserlerde tedavi, hastalığın evresine göre yapılmaktadır. Dr. Taban, evreleri şöyle sıraladı:
- Evre I: Kanser hücreleri bağırsak duvarına sınırlı olup, en fazla kas tabakasına kadar ilerlemiştir.
- Evre II: Kanser hücreleri bağırsak duvarında kas tabakasını aşmış olup çevre dokulara yayılım gösterebilmektedir.
- Evre III: Bağırsaktaki tümör, komşu lenf bezlerine sıçrama yapmıştır.
- Evre IV: Tümör karaciğer, akciğer ve karın zarı gibi organ veya bölgelere sıçrama yapmıştır.
Erken evre kolon kanserinin temel tedavisinin cerrahi olduğunu belirten Dr. Taban, “Tümör içeren bağırsak bölümü ve bu bölüme komşu lenf bezleri cerrahi olarak çıkarılmaktadır. Günümüzde kolektomi ameliyatı açık ve laparoskopik (kapalı) yöntemlerle yapılabilir” dedi.
Koruyucu Tedavi ve Rektum Kanseri
Koruyucu tedavinin önemine değinen Dr. Taban, “Koruyucu tedavi süresi 3 veya 6 ay sürmektedir. Metastaz yapmamış rektum kanserlerinde ise, çok erken evre hastalıkta endoskopik olarak tümörün çıkarılması yeterli olabilmektedir” diye konuştu. Evre IV kolon ve rektum kanserlerinin tedavisinin ise temel olarak sistemik tedavi olduğuna dikkat çeken Dr. Taban, “Sistemik tedavide kemoterapiler, kemoterapilerin yanına eklenebilecek hedefe yönelik tedaviler/akıllı ilaçlar ve immünoterapi tedavileri kullanılmaktadır” ifadelerini kullandı.
Korunma Yolları
Kalın bağırsak kanserinden korunmak için yapılması gerekenleri anlatan Dr. Taban, “Beslenme ile ilgili olarak kırmızı ve işlenmiş et tüketimini sınırlandırmak ve daha fazla taze sebze, meyve ve tam tahıl ürünü tüketilmesi, sigara ve alkol kullanımının bırakılması, obezite varsa kilo verilip ideal kilonun sürdürülmesi ve günde en az yarım saat tempolu yürüyüş gibi fiziksel aktivite yapılması kalın bağırsak kanseri gelişme riskini azaltmaktadır” önerilerinde bulundu.
