Böbrek yetmezliği, böbreklerin vücuttaki atık maddeleri ve fazla sıvıyı yeteri kadar temizleyememe durumudur. Bu durum tedavi edilmezse yaşamı tehdit eder ve diyaliz gibi yöntemler gerekir. Diyaliz, böbrek fonksiyonlarını yerine getiremeyen hastalarda atık maddelerin ve fazla suyun vücuttan uzaklaştırılmasını sağlayan bir tedavi yöntemidir. Hemodiyaliz ve periton diyaliz ise bu yöntemlerin iki ana türüdür. Peki hemodiyaliz mi yoksa periton diyaliz mi tercih edilmelidir?
Hemodiyaliz Nedir?
Hemodiyaliz nedir sorusunun cevabını verecek olursak; vücuttaki atık maddelerin ve fazla suyun temizlenmesini sağlayan bir diyaliz yöntemidir. Bu işlem, hastanın kanının bir makine aracılığıyla bir dolaşım sistemi içinde dışarı pompalanıp temizlendikten sonra tekrar vücuda verilmesidir. Hemodiyaliz tedavisi hastaneye bağlı diyaliz merkezlerinde yapılır ve haftada üç kez, her seans 3-5 saat sürer.
Hemodiyaliz tedavisinde, hastanın kolundaki bir arter ve bir ven önceden hazırlanarak birleştirilir. Bu birleştirme işlemi için fistül ya da greft kullanılır. Fistül, hastanın kendi damarlarının birleştirilmesiyle oluşturulurken, greft ise sentetik bir tüp aracılığıyla sağlanır. Bu bağlantı noktası sayesinde kan, diyaliz makinesine geçer ve temizlenerek tekrar hastanın vücuduna döner.
Hemodiyalizde Kullanılan Teknoloji ve Yöntemler
Hemodiyaliz işlemi, ileri teknoloji ürünü diyaliz makineleri ile gerçekleştirilir. Bu makineler, hastanın kanını temizleyen ve dengeleyen karmaşık filtreleme sistemlerine sahiptir. Hastanın kanının makineler aracılığıyla dolaştırılması, atık maddelerin ve fazla suyun çekilip temizlenmesini sağlar. Hemodiyaliz sürecinde, hastanın vital bulguları ve kan elektrolit düzeyleri sürekli olarak izlenir ve gerektiğinde tedavi ayarları yapılır.
Hemodiyaliz tedavisinin hastalar üzerindeki etkileri bireyseldir. Bazı hastalar için bu süreç yorucu olurken, diğerleri için yaşam kalitesini önemli ölçüde artırır. Fakat, her hasta için hemodiyaliz uygun olmayabilir. Vasküler erişim sağlamak zor veya imkansız olan hastalar için alternatif yöntemler tercih edilir.
Periton Diyaliz Nedir?
Periton diyaliz, diğer bir adıyla karın içi diyaliz, böbrek yetmezliği belirtileri olan hastalarda kullanılan başka bir diyaliz yöntemidir. Bu yöntemde, karın boşluğuna özel bir sıvı çözeltisi verilir. Bu çözelti karın zarı (periton) aracılığıyla kanın atık maddelerini ve fazla suyu emerek temizler. Periton diyaliz, hastanın evinde veya çalıştığı yerde kendisi tarafından uygulanan daha rahat bir yöntem olarak ön plana çıkar.
Periton diyaliz için hastanın karın boşluğuna yerleştirilen bir kateter kullanılır. Bu kateter aracılığıyla diyalizat sıvısı karın boşluğuna verilir ve belirli bir süre sonra bu sıvı dışarı alınır. Bu işlem, günde birkaç kez tekrarlanır ve her seans birkaç saat sürer. Periton diyalizde, tedavi süreci daha kontrollü bir şekilde hastanın yaşam tarzına uygun olarak yönetilir.
Hangi Durumda Hangi Diyaliz Yöntemi Tercih Edilmelidir?
Hemodiyaliz ve periton diyaliz yöntemleri arasında tercih yaparken pek çok unsur göz önünde bulundurulur. Öncelikle hastanın genel sağlık durumu, böbrek yetmezliği düzeyi ve tedaviye uyum göz önüne alınmalıdır. Hemodiyaliz, daha fazla teknik ekipman ve merkezi bir ortam gerektirir. Periton diyaliz ise hasta tarafından daha bağımsız bir şekilde uygulanır.
Hastanın yaşam tarzı ve tercihleri de diyaliz yöntemi seçiminde son derece önemlidir. Periton diyaliz evde uygulanabilir iken, hemodiyaliz hastane veya diyaliz merkezinde yapılır. Bu yüzden, hasta ve doktor arasında yapılan görüşmeler sonucunda en uygun tedavi yöntemi belirlenmelidir.
