İdam cezası, tarih boyunca birçok ülkede en ağır ceza olarak kullanılmış ve hukuki sistemlerde tartışmalı bir konu olmuştur. Günümüzde birçok ülke, insan hakları gerekçesiyle idam cezasını kaldırmış olsa da bazı ülkeler hala bu cezayı uygulamaktadır. Bu yazıda, idam cezasının günümüzde hangi ülkelerde yasal ve aktif olarak uygulandığına odaklanacağız. Makalenin sonunda, verilen bir soruyu ve şıkları inceleyerek doğru cevabı bulmaya çalışacağız.
Soru: Hangisi günümüzde idam cezasının yasal olduğu ve aktif olarak uygulandığı ülkelerdir?
a: Meksika, Arjantin, Kolombiya
b: Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan
c: Çad, Angola, Namibya
d: Singapur, Japonya, Tayland
İdam Cezasının Dünyadaki Durumu
İdam cezasının varlığı, ülkelerin hukuki ve toplumsal yapılarının bir yansıması olarak görülmektedir. İnsan hakları savunucuları, idam cezasının insanlık onuruna aykırı olduğunu savunarak, bu uygulamanın tüm dünyada yasaklanması için çalışmalar yürütmektedir. Öte yandan, bazı ülkeler suç oranlarını azaltmak veya toplumu korumak için bu cezayı sürdürmekte ısrar etmektedir.
Uluslararası Af Örgütü’nün verilerine göre, 2023 itibarıyla 50’den fazla ülke idam cezasını aktif olarak uygulamaktadır. Bunların çoğu Asya ve Orta Doğu’da yer almaktadır. Avrupa’nın neredeyse tamamında idam cezası kaldırılmış veya fiilen uygulanmamaktadır. Afrika ve Amerika kıtasında da birçok ülke idam cezasını kaldırmış ya da uzun süredir uygulamamaktadır.
İdam Cezasının Aktif Olduğu Bazı Ülkeler
Asya:
- Singapur: Uyuşturucu suçları dahil birçok suç için idam cezası bulunmaktadır ve aktif olarak uygulanmaktadır.
- Japonya: İdam cezası nadir olsa da özellikle cinayet gibi ağır suçlar için halen uygulanmaktadır.
- Tayland: Tayland’da idam cezası yasal olarak mevcuttur ve belirli durumlarda uygulanabilir.
Orta Doğu:
- İran, Suudi Arabistan gibi ülkelerde idam cezası çok yaygındır. Bu bölgede şeriat hukukunun etkisi altında ölüm cezası sıklıkla uygulanmaktadır.
Afrika:
- Çad: Afrika’da idam cezası bulunan ve uygulayan ülkelerden biridir. Özellikle terörle mücadele yasaları kapsamında ölüm cezası aktif olarak kullanılmaktadır.
İdam Cezasını Kaldırmış Ülkeler
Bazı ülkeler idam cezasını tamamen kaldırmış veya uygulamayı durdurmuştur. Örneğin:
- Meksika, Arjantin, Kolombiya: Latin Amerika’nın büyük bir kısmı idam cezasını yasal olarak kaldırmıştır. Bu ülkeler insan hakları perspektifiyle bu cezayı uzun yıllardır uygulamamaktadır.
- Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan: Orta Asya’da birçok ülke idam cezasını kaldırmış veya moratoryum ilan etmiştir. Bu ülkelerde ölüm cezası artık uygulanmamaktadır.
- Angola, Namibya: Afrika’da birçok ülke, modernleşme ve insan haklarına saygı gereği idam cezasını yasalardan çıkarmıştır.
İdam Cezasının Uygulandığı Ülkeler: Singapur, Japonya ve Tayland
Singapur, özellikle uyuşturucu suçlarına karşı çok katı yasalarıyla bilinir ve uyuşturucu kaçakçılığı suçları için sıklıkla idam cezası uygulanır. Yüksek miktarda uyuşturucu bulunduranlar, yargılanmalarının ardından idama mahkûm edilebilmektedir.
Japonya, cinayet gibi ciddi suçlar için idam cezasını uygulamaktadır. Japonya’daki infazlar, genellikle gizli bir şekilde ve ani olarak gerçekleştirilir. Hükümet, bu cezanın kamu güvenliği açısından caydırıcı olduğunu savunmaktadır.
Tayland, cinayet ve uyuşturucu kaçakçılığı gibi suçlarda idam cezasını yasal olarak sürdürmektedir. Son yıllarda bu ceza az uygulanmış olsa da hâlâ yasal sistemin bir parçasıdır ve gerekli görüldüğünde uygulanmaktadır.
- Şık a: Meksika, Arjantin ve Kolombiya idam cezasını kaldırmış ülkeler olduğu için bu şık yanlıştır.
- Şık b: Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan’da idam cezası artık uygulanmamaktadır, dolayısıyla bu şık da yanlıştır.
- Şık c: Çad’da idam cezası uygulanıyor olsa da Angola ve Namibya’da uygulanmamaktadır. Bu nedenle bu şık da doğru değildir.
- Şık d: Singapur, Japonya ve Tayland’da idam cezası halen yasal olup uygulanmaktadır. Bu şık, doğru cevabı temsil eder.
