Türk ve İslam dünyası tarihine damga vuran önemli savaşlardan biri olan Dandanakan Savaşı, 1040 yılında Selçuklular ve Gazneliler arasında gerçekleşmiştir. Bu savaş, hem Türklerin tarih sahnesindeki yükselişini hızlandırmış hem de Gazneliler Devleti’nin zayıflamasına yol açarak bölgedeki güç dengesini tamamen değiştirmiştir. Savaşın ardından Selçuklu hanedanı, İslam dünyasında yeni bir siyasi güç olarak ortaya çıkmış ve Büyük Selçuklu Devleti‘ni kurmuştur. Peki, bu devleti kuran ve ilk hükümdar olarak tahta çıkan kimdi?
Selçuklular ve Gazneliler arasında 1040’ta yapılan Dandanakan Savaşı’ndan sonra kurulan Büyük Selçuklu Devleti’nin ilk hükümdarı kim olmuştur?
- a: Tuğrul Bey
- b: Alparslan
- c: Melikşah
- d: Selçuk Bey
1040 yılında gerçekleşen Dandanakan Savaşı, Selçukluların askeri ve siyasi gücünü kanıtladığı bir dönüm noktasıdır. Savaş, Horasan bölgesinde Gazne Sultanı Mesud ile Selçuklu komutanları Tuğrul Bey ve Çağrı Bey‘in orduları arasında yapılmıştır. Selçuklular, uzun süredir Gaznelilerin kontrolünde olan toprakları ele geçirmek amacıyla bu savaşa girmiştir. Gazneliler, Dandanakan’da ağır bir yenilgiye uğramış ve bu mağlubiyetle Gazneliler Devleti zayıflayarak etkisini kaybetmeye başlamıştır. Savaşın sonunda Selçuklular, bölgedeki hâkimiyetlerini pekiştirmiş ve Horasan’ın kontrolünü ele geçirmişlerdir.
Büyük Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu
Dandanakan Savaşı’ndan sonra Selçuklu komutanları, Büyük Selçuklu Devleti‘ni resmen kurdular. Selçuklu ailesi, Oğuz Türkleri’nin Kınık boyuna mensup bir hanedan olarak bilinir. Selçuk Bey, ailenin atası ve isim babasıdır. Ancak, devletin kurulmasında ve siyasi sahnede yükselişinde en büyük pay Tuğrul ve Çağrı Bey kardeşlerine aittir. Bu dönemde, Selçuklular Türk-İslam dünyasının güçlü ve etkili bir gücü haline gelmişlerdir.
Dandanakan Savaşı’nın ardından, Tuğrul Bey, Büyük Selçuklu Devleti’nin ilk hükümdarı olarak tahta çıkmıştır. Tuğrul Bey, Selçuklu hanedanının lideri ve devletin kurucusu olarak kabul edilir. Onun liderliğinde, Selçuklular Orta Asya, İran, Irak ve Anadolu’da büyük bir siyasi ve askeri güç haline geldiler. Tuğrul Bey, aynı zamanda Bağdat’ta halifeye yardım etmiş ve İslam dünyasında Selçukluların meşruiyetini pekiştirmiştir. 1055 yılında, Bağdat’a girerek Şii Büveyhoğulları’nın egemenliğine son vermiş ve Abbasi Halifesi’ni Büveyhoğulları’nın baskısından kurtarmıştır.
b: Alparslan, Tuğrul Bey’in ardından Selçuklu tahtına geçen ikinci büyük hükümdardır. En bilinen zaferi, 1071 yılında Bizans İmparatorluğu’na karşı kazandığı Malazgirt Savaşı‘dır. Bu zafer, Türklerin Anadolu’ya yerleşmesini hızlandırmış ve Bizans’ın Anadolu üzerindeki hâkimiyetini zayıflatmıştır.
c: Melikşah, Alparslan’ın oğlu ve halefidir. Melikşah döneminde, Selçuklu Devleti altın çağını yaşamış ve en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Onun hükümdarlığı sırasında, devletin siyasi ve ekonomik gücü zirveye çıkmıştır.
d: Selçuk Bey, Selçuklu ailesinin atasıdır. Ancak, Selçuk Bey döneminde bir devlet henüz kurulmamıştı. Selçuk Bey’in torunları olan Tuğrul ve Çağrı Bey kardeşler, Dandanakan Savaşı sonrası Büyük Selçuklu Devleti’ni kurmuşlardır.
1040 yılında yapılan Dandanakan Savaşı, Gazneliler karşısında büyük bir zafer kazanan Selçukluların, tarih sahnesinde güçlü bir devlet olarak yer almasını sağladı. Bu savaşın ardından kurulan Büyük Selçuklu Devleti’nin ilk hükümdarı Tuğrul Bey olmuştur.
