Besin zehirlenmesi, özellikle yaz aylarında ülkemizde ve dünya genelinde önemli bir sağlık sorunu olarak öne çıkıyor. Acıbadem Beylikdüzü Cerrahi Tıp Merkezi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Murat Karakoç, Dünya Sağlık Örgütü ve diğer sağlık otoritelerinin tahminlerine göre dünya genelinde her yıl yaklaşık 600 milyon kişinin besin zehirlenmesi yaşadığına dikkat çekiyor.
Karakoç, “Besin zehirlenmeleri nedeniyle yılda yaklaşık 420 bin kişi de hayatını kaybediyor; bunların çoğunu çocuklar, yaşlılar ve kemoterapi veya immünoterapi gibi bağışıklığı zayıflatan ilaç kullanan hastalar oluşturuyor” diyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, ülkemizde de 2015-2020 yılları arasında besin kaynaklı hastalıklar nedeniyle hastanelere 18 milyon 314 bin 239 kişi başvurmuş ve 1714 kişi yaşamını yitirmiş.
Sıcak Havada Mikroplar Hızla Çoğalıyor
Dr. Murat Karakoç, besin zehirlenmesinin yaz aylarında daha sık görülmesinde hava sıcaklığının büyük etkisi olduğuna işaret ederek, “Yaz mevsiminde hava sıcaklıklarının artması nedeniyle bakteri, virüs ve parazitler gibi mikroplar daha hızlı çoğalmakta ve besinlere daha kolay bulaşmaktadır. Ayrıca yaz aylarında piknik, barbekü, plaj gezileri gibi açık hava etkinliklerinin artması, özellikle turistik ve kalabalık bölgelerde hijyen koşullarına uyulmaması, çiğ ve az pişmiş gıdaların tüketilmesi de besin zehirlenmesi sıklığını arttırmaktadır” diyor.
Bu Belirtilerde Asla Zaman Kaybetmeyin!
Besin zehirlenmesinin belirtileri, bozulmuş gıdaların tüketiminden sonra birkaç saat veya birkaç gün içinde ortaya çıkıyor. Dr. Karakoç, belirtilerin hafif veya şiddetli olabileceğine işaret ederek, “Hafif belirtiler bulantı, günde 5’ten daha az sıklıkta oluşan kusma ve ishal, karın ağrısı ve kramplar, hafif ateş, baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk ile iştahsızlık gibi sorunlardır. Şiddetli bulgularda ise sürekli kusma, şiddetli karın ağrısı ve kramplar, 38°C’nin üzerinde seyreden yüksek ateş, kanlı ishal, şiddetli dehidratasyona bağlı azalmış idrar, ağız kuruluğu, baş dönmesi, bayılma, nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi semptomlar görülebilir” diyor.
Kalıcı Sağlık Sorunlarına Yol Açmasın!
Dr. Karakoç, şiddetli belirtiler görüldüğünde zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiği uyarısında bulunarak, “Çünkü besin zehirlenmesi önemli bir problemdir. Ciddi tablolarda özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ölümle sonuçlanabilir. Bazı patojenler ciddi ve kalıcı sağlık problemlerine neden olabilir. Örneğin, E. Coli bakterisinin O157 suşunun yol açtığı besin zehirlenmesi sonrasında kalıcı böbrek yetmezliği gelişebilir ve hastanın ömür boyu diyaliz tedavisi alması gerekebilir. Yersina enterocolitica, Shigella, Salmonella bakterisi gibi bazı patojenlerin sebep olduğu enfeksiyonların ardından reaktif artrit gibi çeşitli eklem romatizmaları gelişebilir” diyor.
Besin Zehirlenmesine Karşı 10 Etkili Önlem!
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Murat Karakoç, besin zehirlenmesine karşı almamız gereken önlemleri şu şekilde sıralıyor:
- Besinleri Satın Alırken Dikkat!
- Son kullanma tarihi geçmiş gıdaları satın almayın.
- Paketli ürünlerin ambalajlarının sağlam ve hasarsız olduğundan emin olun.
- Şişmiş veya hasar görmüş konserve ürünlerini kullanmayın.
- Et ve et ürünlerini güvenilir yerlerden satın alın.
- Kırık, çatlak, dışkıyla kirlenmiş yumurtalardan kaçının.
- Özellikle et, et ürünleri ve tavuk gibi sık besin zehirlenmesi yapan ürünlerin soğuk zincirin korunması önemli. Dondurulmuş besinlerin soğuk zincirinin kırılmamış olmasına dikkat edin.
- Çiğ Ete ve Yumurtaya Dokunduktan Sonra Mutlaka…
- Yemek hazırlamadan önce ellerinizi sabunlu sıcak suyla en az 20 saniye yıkamaya özen gösterin.
- Çiğ et ve balığa dokunduktan sonra ellerinizi sabunlu sıcak suyla yıkamayı asla ihmal etmeyin.
- Mutfak Gereçlerini Sıcak Suyla Yıkayın
- Mutfak tezgahlarını, kesme tahtalarını ve diğer mutfak ekipmanlarını sıcak su ve sabunla düzenli olarak temizleyin.
- Çiğ Etleri Pişirmeden Önce Yıkamayın
- Kırmızı eti, balığı ve tavuk etini pişirmeden önce yıkamayın.
- Bu Besinleri Asla Temas Ettirmeyin!
- Çiğ besinleri pişmiş yiyeceklerden ayrı tutun.
- Et ve Sebzeleri Aynı Bıçakla Kesmeyin
- Etleri ve sebzeleri ayrı tezgahlarda ve farklı bıçaklarla kesin.
- Besinleri Doğru Sıcaklıkta Pişirin
- Besinlerin iç sıcaklıklarını bir termometre ile kontrol edin.
- Oda Sıcaklığında En Fazla 2 Saat Tutun
- Yiyecekleri piştikten sonra oda sıcaklığında en fazla iki saat tutun.
- Oda Sıcaklığında Çözülmeye Bırakmayın
- Dondurulmuş besinleri oda sıcaklığında çözülmeye bırakmayın.
- Kuru Gıdaları Karanlıkta Saklayın
- Kuru gıdaları güneş görmeyen karanlık bir yerde ve 20°C sıcaklığın altında saklayın.
